Geschreven door Jos Dobber
Voorgelezen door Gert van Drimmelen
Geluidsmontage Seth Mook
Thema: Jij Roept
4 februari 2025
Titel: 19.437 dagen

19.437 dagen

Mijn broer Bruno heeft 19.437 dagen geleefd. Als we zouden moeten schatten hoeveel jaar dit is dan lijkt het misschien wel lang. Toch is het niet lang. 53 jaar en nog een aantal dagen. Maar kunnen we zo de duur van zijn leven meten? Bruno kon niet praten en kon niet voor zichzelf zorgen. Hij woonde op de Vrijbuiters, een woongroep van acht mensen met een ernstige verstandelijke beperking.
Bruno heeft jarenlang moeten roepen. Men hoorde hem wel en probeerde hem te begrijpen, maar verstond hem niet. Ik was een van die ‘men’. Ik luisterde meer naar mezelf dan naar hem als ik zijn roepen of vraag probeerde te begrijpen en beantwoorden. Om uiteindelijk, na heel veel jaar, in te zien dat ik het antwoord, sterker nog, zelfs zijn vraag niet in mijn eigen gedachten kan vinden, maar hem alleen kan verstaan als ik mij als het ware tussen haakjes kan plaatsen, me leeg, vrij van gedachten kan maken. Het is zoals Emmanuel Levinas stelt, bij ‘begrijpen’ kan de nadruk op ‘grijpen’ liggen, iemand tot deel van jouw denken maken, en daarmee de Ander tot de Zelfde maken. Dan wordt werkelijk verstaan onmogelijk.
Pas toen ik mij volledig openstelde voor Bruno, en hem echt aan kon kijken, verstond ik wat hij riep. En daarop gaf Bruno zich in onvoorwaardelijk vertrouwen en volledige openheid zonder enige bijgedachte, waarin ik de puurste-relatie-mogelijk ervoer. Ik zag in zijn ogen dat hij wist dat het goed was.

Samen met mijn zus heb ik aan Bruno’s sterfbed gezeten. De dag voor zijn overlijden kwamen veel mensen even langs, oud begeleiders van zijn woongroep, voormalige activiteitenbegeleiders, mensen die hem kenden van zijn wandelingetjes op het instellingsterrein. Nog even Bruno zien, afscheid nemen. Bruno zelf wist niet wat dat was, afscheid nemen, doodgaan. Iedereen die kwam nam onmiskenbaar met veel liefde afscheid van Bruno. Hartverwarmend. Maar bij sommige personen lichtten Bruno’s ogen op. In zijn ogen zag ik dat dat iemand was die hij volledig vertrouwde, iemand die zijn roepen niet alleen hoorde, maar hem ook verstond. Elke keer maakte dat mij blij en verdrietig tegelijk. Dat er zo veel mensen waren die hem hebben verstaan. Dat het zo lang heeft geduurd voordat ik hem verstond. Dat ik zo weinig tijd heb genomen om met hem samen te zijn. Wat een tijdverspilling. Hartverscheurend.

gepubliceerd op 4 februari 2025