Pinksteren is het feest van vernieuwing en verandering. Juist in de coronacrisis hebben we die geestkracht van vernieuwing hard nodig, zodat alle bruisende nieuwe ideeën voor een betere wereld werkelijkheid worden.

Morgen wordt vandaag bedacht’, zo luidt de slogan van de nieuwe campagne van Duurzaambedrijfsleven.nl dat binnenkort wordt omgedoopt tot ChangeINC. Een groep van bestaande bedrijven en startups grijpt deze coronatijd aan om tot nieuwe plannen te komen voor een duurzamer toekomst.

Het is precies wat er gebeurt in het oudtestamentische verhaal dat ten grondslag ligt aan het Pinksterfeest dat deze dagen in alle kerken over heel de wereld wordt gevierd. In dat verhaal zien we een volk van bevrijde slaven veertig jaar in de woestijn rondzwerven op weg naar een land dat hun beloofd is. Dat land zou zoveel menselijker zijn dan wat ze ooit hebben gekend. Een weids land vol melk en honing waar mensen elkaar niet meer vernederen en bedreigen maar waar de vrede wordt gevierd onder de olijfboom en de wijnstruik. Een prachtig visioen van een andere wereld geeft hun de kracht om het vol te houden.

Het oude normaal

Maar tegelijkertijd begint het zich na een paar jaar zandhappen wel af te vragen of dat land er ooit nog zal komen. En er zijn er zelfs die beginnen terug te verlangen naar hun vernederende slavenbestaan. Terug naar het ‘oude normaal’, zouden we deze dagen zeggen. Velen lonken alweer naar een terugkeer naar herstel van de economische orde van voor Corona, naar de vele afleidingen van toen, naar een fijn vakantievluchtje naar Nice of Kreta: het vrolijke consumentenbestaan dat we alweer een tiental weken hebben moeten ontberen. In het woestijnverhaal maken ze zelfs op een gegeven moment van alle gouden sieraden een gouden kalf om daar vervolgens voor door de knieën te gaan en daarom heen te gaan dansen. Het gouden kalf als symbool voor hebzucht wordt object van aanbidding. Het lijkt verdacht veel op de religie van het consumentisme.

Maar midden in die ellenlange woestijn komt Mozes van de berg Sinaï afgedaald met twee stenen tafelen met daarop een voorstel voor een nieuw leven. Dit moment vormt het hart van het aloude Pinksterverhaal. Een voorstel voor de grote verandering. Noem het een nieuw moreel kompas. Vaak gelezen als de tien geboden, maar het zijn veeleer tien woorden die laten zien hoe bevrijd leven eruit ziet. In dat leven ga je bijvoorbeeld niet door de knieën voor de goden maar blijf je fier overeind. Ook heb je het niet nodig om je 24/7 uit de naad te werken, maar weet je van ophouden. Een dag in de week alles even loslaten en niet bereikbaar zijn. In dat bevrijde leven erken je ook je naaste die is zoals jij bent, met dezelfde behoeften en verlangens. In dat leven heb je het niet nodig om het leven en goed te stelen van die ander. Want je weet: zonder die ander red ik het eenvoudigweg niet. Tien woorden als programma voor een nieuwe samenleving waarin er ruimte is om te worden wie je bent. Niet alleen individueel maar met elkaar als gemeenschap. Midden in die schrale woestijn worden er plannen gesmeed voor een nieuwe toekomst. En dat geeft de kracht om op te staan en de tocht naar het beloofde land met nieuwe moed weer aan te vangen.

ieuwe geestkracht

Dat is precies wat er ook met Pinksteren gebeurt. Pinksteren is niet het feest van de geboorte van de kerk, zoals velen menen. Die kerk komt pas veel later. In het nieuwtestamentische verhaal wordt verteld hoe de verweesde gemeenschap rond Jezus het ineens zonder hem lijkt te moeten doen. Alle visie en nieuwe inspiratie lijken in een klap verdwenen tot het plotseling enorm gaat waaien. Het huis waarin zij zitten te treuren vult zich ineens met nieuwe geestkracht. Een geest van creativiteit laait op en zorgt voor een nieuwe taal die, gek genoeg, iedereen verstaat. Het is de taal van bevrijding die zij tot hun eigen verrassing gaan spreken en waar iedereen in de stad bij aan kan haken. Niet de taal van de natiestaat, van de uitsluiting, spreken ze, maar de verbindende taal van een nieuwe gemeenschap over grenzen heen. En hierdoor ontstaat een beweging die het weer wil gaan wagen met die tien woorden uit de woestijn. Ze zijn er plotseling van overtuigd dat het moet kunnen.

Bruisende ideeën

Al zijn er natuurlijk ook mensen die menen dat ze teveel zoete wijn hebben gedronken. Die mensen hou je altijd. Mensen die roepen dat het niet kan. Dat het onzin is dat onze aarde door ons consumentenbestaan naar de verdoemenis geholpen wordt. Maar het mooie van dit aloude Pinksterverhaal is dat deze tegenstand niet kan voorkomen dat al die bruisende nieuwe ideeën voor een betere wereld gaandeweg steeds concretere vormen krijgen. Ook vandaag kon het nog weleens zo zijn dat de plannen die nu in deze coronawoestijn worden gesmeed meer kans van slagen zullen hebben dan velen menen.

Ad van Nieuwpoort is predikant te Bloemendaal en Overveen, Joost Röselaers is predikant van de Vrijburg in Amsterdam.

Lees ook:

Pasen, Hemelvaart en Pinksteren in crisistijd

Voor wie erin wil geloven kan het bijna geen toeval zijn. De tijd van Pasen tot Hemelvaart en Pinksteren overlapt met de zich ontvouwende coronacrisis. En wie het wil zien, bevindt zich in precies dezelfde achtbaan van emoties als toen.

gepubliceerd op 1 juni 2020