Wie is er niet bang voor een vluchteling? Of heeft op zijn minst ambivalente gevoelens? Goed, we begrijpen de Syriërs die het oorlogsgeweld ontvluchten en we snappen ook nog dat ze niet gewend zijn aan aardappels, bloemkool en een gehaktbal. Meer twijfels hebben we al over mensen die uit andere gebieden komen, waar niet direct gevaar lijkt te zijn. En als ze hier dan toch komen, willen we dat ze geruisloos opgaan in onze samenleving en volledig assimileren. Toen onze familieleden in de jaren vijftig naar Amerika en Nieuw-Zeeland emigreerden kregen ze echt geen uitkering. laat staan een leuk flatje. Nee, werken moesten ze, zelf hun brood verdienen. Niks mis mee, zo is het maar net. Xenofobie heeft trouwens oude papieren: ook in de Bijbel komen vreemdelingen er vaak niet al te best vanaf, ze werden, zeker in het Oude Testament vaak beschouwd als vijanden. Als het deze vijanden goed ging, ging het slecht met het volk Israël, altijd als gevolg van eigen schuld. Vreemdelingen vormden een bedreiging voor Israëls Godsgeloof. Ze moesten zich aanpassen.
Zo gemakkelijk is het niet om werk te vinden
Sinds afgelopen april ben ik jobcoach bij Vluchtelingenwerk. Ik begeleid jonge mannen en vrouwen uit het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Ik ben dat bewust gaan doen, omdat ik wat tijd over had, maar vooral ook omdat ik bij mezelf merkte dat mijn mening over vluchtelingen ietwat rechtlijnig begon te worden, zie de eerste alinea. En nu, na bijna zes maanden is het fijn te merken dat de nuance weer terug is in mijn hoofd en handen. ‘Mijn’ vluchtelingen/statushouders willen aan de slag, hard werken voor hun geld en aan hun toekomst bouwen. Maar ze lopen tegen best hoge drempels op: zo is de Nederlandse taal niet gemakkelijk voor iemand die Arabisch spreekt. Ik stel me voor dat ik omgekeerd zelf die kriebelige tekentjes zou moeten begrijpen en die vreemde klanken moet verstaan, laat staan spreken. En werkgevers willen vaak best iets betekenen voor vluchtelingen, maar een betaalde baan is vaak ver weg, het is en blijft een investering die je niet hoeft te doen in mensen die hier geboren en getogen zijn.
Ook nu kun je de Bijbel raadplegen: volgens Matteüs vereenzelvigt Jezus zich met de vreemdeling en in Leviticus mogen vreemdelingen samen met de armen oprapen wat er van de oogst in het land is achtergebleven. Voor mij persoonlijk betekent dit dat je, zoals vaker, de Bijbelse boodschap niet altijd rechtlijnig kunt interpreteren of je alleen kunt baseren op een tekst die past in jouw wereldbeeld. Dus toegepast op mijn eigen ‘vreemdelingenbeleid’: ruimhartigheid en rechtvaardigheid zijn een uitgangspunt, maar de vluchteling zelf zal er alles aan moeten doen om zich onze taal en cultuur eigen te maken. En in mijn ogen vormt hij of zij ook een vaak waardevolle toevoeging aan de mix die we met alle zeventien miljoen landgenoten inmiddels vormen.
Een jobcoach kan net dat ene deurtje openen
En, leuk al die afwegingen, maar… ze zijn hier nu eenmaal, dus schouder aan schouder optrekken is wel het minste wat we kunnen doen. En wie zich inzet, profiteert ervan: niet alleen leer je de ander beter kennen, maar ook jezelf. Een jobcoach kan vaak gemakkelijker een brug slaan. Een mooi voorbeeld is de Iraanse vluchteling Pouyan Zabihi, die eerst stage mocht lopen bij internetbureau Max in Apeldoorn en daar zo goed beviel, dat hij nu een halfjaarcontract gekregen heeft! Op de foto zie je een blije en trotse Pouyan zitten, tussen de mensen van Max en van Vluchtelingenwerk. Zelf jobcoach te worden of meer weten? Bekijk de website van Vluchtelingenwerk.
gepubliceerd op 28 september 2017