Op 30 januari 2016 werd tijdens een Conferentie voor vrijzinnige voorgangers in Hilversum gepresenteerd het boek:

Liberaal Christendom

Ervaren, doen, denken

Het boek is geschreven door elf theologen, waarvan enkelen meer bekend zijn in onze kring, zoals: ds. Yvonne Hiemstra (predikant van de Doopsgezind-Remonstrantse Gemeente Dokkum), Ds. Alke Liebich (predikant van de Doopsgezind-Remonstants-VVP-gemeente in Amersfoort en ds. Wilhelm Lagrouw (in Bussum vooral nog bekend als organist van onze gemeente).

De redactie is gevoerd door prof. dr. Rick Benjamins (hoogleraar dogmatiek aan de PThU en bijzonder hoogleraar vrijzinnige theologie aan de Rijksuniversiteit Groningen), prof. dr. Wouter Slob (predikant in Anloo/Zuidlaren en bijzonder hoogleraar Protestantse Kerk, Theologie en Cultuur aan de Rijksuniversiteit Groningen) en drs. Jan Offringa (predikant in Kesteren; hij was 5 jaar voorzitter van Op Goed Gerucht, de vernieuwingsbeweging van protestantse theologen die midden in de samenleving staan. Ze hebben geen eenduidig en welomschreven gedachtegoed. ‘Op Goed Gerucht’ staat juist voor vrijheid en ruimte in theologie en verkondiging.

Het boek is verscheen bij Uitgeverij SkanDalon; ISBN 978-94-92183-21-7;
gebonden, 240 pag. € 21,95

Na het verschijnen van dit boek wordt het denken en spreken over de (noodzakelijke) verdere ontwikkeling van het christendom gestimuleerd door de website Liberaal Christendom die op 9 september 2017 is gestart.
Doel is de theologische visie van het boek bij een groot publiek onder de aandacht te houden of te brengen door het eerder verwoorde gedachtegoed in verschillende richtingen uit te werken.
Het streven is driemaal per jaar met een nieuw hoofdartikel te komen, waarop vervolgens door een of twee anderen wordt gereageerd.
Het eerste artikel ‘Aan tafel!’ van de hand van prof.dr. Rick Benjamins is daarmee ook verschenen (en downloadbaar; zowel het artikel als een toelichting).

Voor aanmelding voor de leeskring, ga naar de webpagina van woensdagochtendkring
of e-mail rechtstreeks naar de woensdagochtendkring.
– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

Recensies

Trouw 2 maart 2016

Smakelijke kost voor de reflectieve christen

door Wolter Huttinga

De schrijvers
De verschillende schrijvers van dit boek, elf in totaal, beschouwen zichzelf als liberale theologen – waarmee ze ongeveer hetzelfde bedoelen als vrijzinnig, modern of in ieder geval onorthodox. Ze vormen een verbintenis van theologen uit de Vereniging voor Vrijzinnige Protestanten en Op Goed Gerucht, en presenteren hier een soort manifest van liberale theologie. De meeste auteurs zijn predikant in de Protestantse Kerk.

Het boek
In dit boek geven de auteurs stem aan wat zij beschouwen als een wat ondergesneeuwd theologisch geluid: dat van de liberale theologie. De manier waarop geloven vandaag de dag nog altijd veel geframed wordt, is immers dat je ofwel fundamentalistisch orthodox gelovige bent, ofwel geharnast atheïst. En daar hoort dan nog bij dat je in het eerste geval ‘dom’ bent en in het tweede geval ‘nadenkend’. De zachtere, aarzelende en zoekende stemmen binnen het geloof zijn blijkbaar niet interessant genoeg.
Achterin het boek presenteren de auteurs het ‘Vertrekpunt voor Relivant’, wat je een theologisch manifest kunt noemen. De rest van het boek bestaat uit artikelen die dit vertrekpunt verdiepen, toelichten en er een soort theologische gespreksruimte omheen creëren. Het is een heel reflectief boek: alle auteurs gaan met God op weg, maar vragen zich ook voortdurend af wat dat dan precies betekent. En of dat eigenlijk wel kan. ‘Hyperreflectief christendom’, was wellicht een nog correctere titel geweest.

Kapen van denkruimte
Ik zal niet verhullen dat ik dit een lekker boek vind. Eén van de redenen dat het een goed boek is, is dat het behalve veel instemming ook kritische vragen bij me oproept. Op vrijwel iedere bladzijde. Eén van die kritische vragen is: waarom moeten we dit zo nodig liberaal christendom noemen? Het boek is tot de nok toe gevuld met zinnige vragen en overwegingen over het geloof. Zo stellen de schrijvers voortdurend dat God niet alleen transcendent ‘tegenover’ de wereld staat, maar er ook immanent in aanwezig is. Welke rare karikatuur van orthodoxie zou beweren dat dit niet het geval is? ‘De Bijbel heeft geen gefixeerde betekenis die voor alle eeuwen vastligt.’ Ik kan me moeilijk een nadenkende gelovige voorstellen die iets anders zou beweren. Ik opper niet voor niets de alternatieve titel ‘hyperreflectief christendom’.
“Hé, ik bid, maar wat doe ik hiermee eigenlijk voor raars?”, vraagt Klaas Douwes zich af. “Ik geloof in waarheid, maar wat bedoel ik daarmee als ik de kritische vragen van moderniteit en postmoderniteit volledig op me in laat werken?”, vraagt Wouter Slob. En zo stelt iedere schrijver zinnige vraag na zinnige vraag. Maar moet je ‘liberaal’ zijn om denkplezier te hebben? Ik mag hopen van niet.

Interessante passage
‘Het verdient aandacht opnieuw stil te staan bij de oorspronkelijke agenda van de moderne theologie: haar streven naar oprecht geloof en religieuze integriteit. Haar motieven zijn te herleiden tot een gevoelsmatig verlangen naar zuiverheid in het geloof. Juist dit verlangen heeft te maken met de ervaring van gelovigen in het geleefde, alledaagse leven.’

Reden om dit boek niet te lezen
Als je meer het type gelovige bent dat zegt: ‘Ik geloof gewoon in God en daarmee basta’, dan is dit het verkeerde boek om op je nachtkastje te leggen (of zou het wellicht juist dan goed zijn?).

Reden om dit boek wel te lezen
Voor de reflectieve christen is dit smakelijke kost. Het boek neemt de context waarin geloven in het Westen plaatsvindt (moderniteit, postmoderniteit) volkomen serieus zonder er domweg in op te gaan. Ook dat vind ik opvallend: vrijwel nergens worden de klassieke christelijke symbolen simpelweg bij het vuilnis gezet, maar steeds wordt ‘aangeklopt’ bij de traditie, op zoek naar nieuwe betekenis. Ik voelde me bij het lezen van dit boek weer als een kritische student die smult van een aantal excellente en informatieve theologiecolleges. Colleges die hun eigen tegenspraak oproepen en organiseren – zoals de Bijbel dat zelf ook doet.

– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –
“Dit boek schetst de contouren van een liberale theologie. Wars van conservatisme en secularisme gaan de schrijvers met de lezer het gesprek aan over religie en geloof. In korte, stevige teksten raken zij daarbij ook heikele kwesties. Elk hoofdstuk is bovendien goed te gebruiken als inleiding bij groepsgesprekken. Je proeft de denkkracht die in elk van de thema’s is geïnvesteerd.”
Mechteld Jansen, rector Protestantse Theologische Universiteit
– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –
“Een absolute must-read voor iedereen die inmiddels vastgelopen is in het ondoordringbare en archaïsche taalgebruik van de grote dogmatici.”
Woord & Dienst
– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –
Recensie in het tijdschrift Vrijzinnig
– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –
Recensie in de Leeuwarder Courant
– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –
Interview met één der schrijvers in de Leeuwarder Courant
– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –