Geschreven door Rosaliene Israël
Voorgelezen door Gert van Drimmelen
Geluidsmontage Seth Mook
Thema: Jij Roept
15 april 2025
Titel: Vertel, roep het van de daken

Foto: Alex Green, Pexels

 

Vertel, roep het van de daken.

Langzaam zoomt de camera in op het vriendelijke, geëmotioneerd gezicht van de in Nederland geboren Amerikaanse psychiater en trauma-expert Bessel van der Kolk.
In de afgelopen minuten keken we naar video-opnames van een traumatherapie-sessie met Nick, een oorlogsveteraan, die in Irak gevochten heeft en in de jaren na zijn uitzending van binnen kapot gaat aan wat deze ervaringen met hem doen.
De opgekropte woede.
De angst voor het monster dat huist in de krochten van zijn ziel.
De herbelevingen van de gruwelijkheden, waar hij ’s nachts gillend wakker van wordt.

In begeleide sessies onder invloed van de drug MDMA leren Van der Kolk en zijn collega’s veteranen zoals Nick praten over wat ze hebben meegemaakt, de gruwelijke oorlogservaringen, die niet zelden landden op de kwetsuren uit hun jeugd.
En leren zij hen – vaak na jaren van psychisch, fysiek, relationeel lijden – zichzelf te omarmen, met alles wat er is en wat zij gedaan hebben.

De woorden, die na de scene met Nick in de behandelkamer van de traumakliniek klinken uit de mond van Van der Kolk, zijn zó waar, dat ik ze tijdens de uitzending haastig heb opgeschreven.
‘Je moet dingen kunnen zeggen’.
‘Je moet de waarheid kunnen vertellen’.
‘En als je de waarheid niet kunt vertellen, dan gaat het in je lichaam zitten.
Dan breekt je hart. En breek jij het hart van andere mensen.’

De afgelopen jaren heb ik ze meermaals in mezelf herhaald.
Je moet dingen kunnen zeggen… de waarheid kunnen vertellen… anders breekt je hart… en breek jij het hart van anderen.
De waarheid, jouw waarheid vertellen, ook als ‘ie gruwelijk, pijnlijk, beangstigend is.
Het is geen sinecure.
Zeker niet als in en om je heen allerlei stemmen jou het zwijgen op willen leggen.
‘Nee, dat zie je niet goed.’
‘Dat kun je niet maken!’
‘Zó moet je niet denken.’

De woorden van Van der Kolk resoneren met wat Rebecca Solnit schrijft in haar essay Een korte geschiedenis van het zwijgen.
‘Niet in staat zijn je verhaal te vertellen is als een levende dood, en soms een letterlijke. Een stem hebben is essentieel’.

Waar het zwijgen doorbroken wordt, onrecht, onderdrukking, lijden een stem krijgt, begint bevrijding.
Bevrijding is volgens Solnit altijd een proces van verhalen vertellen. Met een verhaal naar buiten komen, het zwijgen verbreken, nieuwe verhalen maken.

‘Iemand die vrij is, vertelt haar eigen verhaal. Iemand die gewaardeerd wordt leeft in een maatschappij waarin haar verhaal een plaats heeft.’
Het bijsturen van wetten, geloof, politiek, cultuur vindt niet zelden zijn oorsprong in alledaagse gesprekken en gebaren.
Daarom:
Vertel me, roep het, zo je wilt, van de daken.
Wat was het moment dat je had willen spreken, maar dit niet hebt gedaan?
Waar wil jij niet langer over zwijgen?

Huub Oosterhuis schreef dit lied:
Hoor, roept Gij in mijn oren
En jaagt mijn angst uiteen.
O stem door merg en been
Verwek mij uit het graf,
Uw mens opnieuw geboren –
O toekomst, laat niet af.

gepubliceerd op 15 april 2025