Geschreven door Carolien Morée
Voorgelezen door Sanne van Deursen
Geluidsmontage Seth Mook
Thema: Jij Roept
25 februari 2025
Titel: Laat ze maar roepen jij, jij, jij

Foto: Carolien Morée, ingang Lambertuskirche Münster

Laat ze maar roepen jij, jij, jij

Ergens komt een kind vandaan,
geboren maar nog zonder naam,
het is nog niemand, spreekt geen woord,
heeft van het kwaad nog nooit gehoord,
het huilt nog van geboortepijn
en weet niet wie het ooit zal zijn.

Zo begint het dooplied van Johan Friso van Oranje, in 1968. De tekst is van Huub Oosterhuis en de melodie van Tom Löwenthal en het heeft als titel Lied voor bijna iedereen. Hoezo niet voor iedereen? Calculeerde de dichter in dat er mensen zijn waarvoor de wereld geen huis wordt, voor wie geen toekomst is, de toekomst niet vol belofte is, zoals het hele lied ademt. Zijn er mensen die zich niet vrij kunnen zingen?

“ ‘Nie mam ręki! Nie mam ręki!’ – ‘Ik heb geen hand, ik heb geen hand’, galmt het door het magazijn van een Nederlands papiervernietigingsbedrijf. De Poolse Jakub zit met zijn arm muurvast in een machine die balen papier samenperst.”
Zo begint het artikel in de Groene Amsterdammer van 9 januari 2025 over de onveilige werkomstandigheden van honderden arbeidsmigranten. Arbeidsmigranten, die tegen een laag loon werk verrichten waar niemand voor te vinden is. Mensen worden in hun thuisland geronseld en met mooie beloften gelokt om hier te komen werken. In bijvoorbeeld de vleesindustrie waar zoveel vlees verwerkt wordt, dat ongeveer 90 % van de productie geëxporteerd wordt. Verhalen van migranten die nauwelijks de taal spreken, maar wel met gevaarlijke machines werken. Machines waar geen veiligheidssysteem op zit omdat dit de productiesnelheid vermindert. Van werkgevers die na een ongeval de migrant de schuld geven en weigeren verantwoordelijkheid te nemen voor onveilige werkomstandigheden. Die slachtoffers proberen af te kopen om een letselschadezaak te voorkomen.
De slachtoffers komen voornamelijk uit Polen en Roemenië en werkten in de bouw- en installatiebranche, recycling, distributie en vleesverwerking. Het merendeel van de ongevallen was melding plichtig, maar in de helft van de gevallen deed de werkgever geen melding bij de inspectie. Bijna alle slachtoffers kunnen na het ongeval hetzelfde werk niet meer uitvoeren, sommigen kunnen nooit meer werken.
Een Roemeense werknemer van een recyclebedrijf raakte delen van zijn vingers kwijt toen hij vast kwam te zitten in een machine waarvan de beveiliging permanent was verwijderd om snellere productie te kunnen draaien. De werkgever gooide zijn vingerkootjes weg en meldde het ongeval niet bij de inspectie.

Nadia Moussaid, presentator en programmamaker bij de VPRO, is zichtbaar aangedaan in de aflevering over arbeidsmigranten van de serie “de Onmisbaren”. Zelf dochter van een arbeidsmigrant uit Marokko in de zeventiger jaren, concludeert ze dat de omstandigheden van arbeidsmigranten verslechterd zijn ten opzichte van 50 jaar geleden.
De verhalen uit het artikel in de Groene Amsterdammer en de uitzending van de VPRO, raken mij. De toekomst van arbeidsmigranten lijkt zonder perspectief. Het lied vol van verwachting dat voor ieder mens zou moeten gelden, lijkt niet op hen te slaan.

Dan roepen mensen: jij, jij, jij,
woon hier bij ons, woon hier bij mij.
De wereld wordt een huis voor jou
en liefde maakt een mens van jou.

Veel arbeidsmigranten slapen net zoals ze werken, in ploegendienst. Een matras wordt per 8 uur verhuurd, voor €150 per week. Afgehouden van het loon. Na jouw 8 uur komt de volgende er slapen, enzovoort. Geen eigen huis of kamer.

Ergens moet een mens toch heen,
hij gaat zijn eigen weg, alleen
en zoekt of in de wildernis
een bron van levend water is
en luistert of een woord bestaat
waarin zijn toekomst opengaat.

We kunnen ons best doen om de belofte aan een pasgeboren kind gestand te doen; door niet meer te produceren dan we hier in Nederland nodig hebben. En bereid te zijn, meer te betalen voor eerlijk voedsel. Door te zorgen, dat je weet wie waar woont en werkt. Door zicht te hebben op veiligheid op de werkvloer. Door elk mens op je pad in de ogen te kijken, te vragen hoe het gaat en wat dat mens nodig heeft. Door zonder oordeel te luisteren. Door mensen te steunen die het verschil maken. En door te bidden dat het een verwachtingsvol lied voor iedereen is!

Laat ze maar roepen jij jij jij,
wie leven wil die zingt zich vrij,
wie leeft die maakt zijn eigen lied
en wie niet leeft verstaat het niet.
Zo zingen wij elkanders naam;
iemand, niemand, dorst en water,
vriend en vreemde, dood en leven,
mensen, mensen zijn wij voortaan.

gepubliceerd op 25 februari 2025